ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

 (…και το δέλτα του ποταμού… που εκβάλλει στην απεραντοσύνη…)

ωραία κυκλική λέξη η πατρίδα

με το διπλό άλφα της αγάπης   προαιώνιο εφαλτήριο του βαρδάρη

κυβόλιθος στην  Εγνατία Οδό

 

μια σειρά όρθια γιώτα τα κάστρα της

λυγισμένα κατάρτια οι νεκροί της

που ναυλοχούν γαλήνια παραδίπλα

μέσα στην προσωρινή ομίχλη της νύχτας

 

ωραίος προορισμός η πατρίδα

με τη δική της μουσική του ρο

που είναι ρίζες και γίνεται ροή

κάτω από τους φανοστάτες της παραλίας

με τις πυγολαμπίδες στην απέναντι ακτή

πριν και μετά κάθε ταξίδι

 

το διπλό άλφα της αγάπης

και το δέλτα του ποταμού

που εκβάλλει στην απεραντοσύνη

[ΠΑΤΡΙΔΑ 1  από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου  ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994  κι άλλα ποιήματα από την ίδια συλλογή έτσι όπως ανθολογήθηκαν στη συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων του Τόλη Νικηφόρου ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΔΕΟΥΣ, Επιλεγμένα Ποιήματα 1966-2017, εκδόσεις Ρώμη]

 

ΠΑΤΡΙΔΑ 3

(από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994)

προβάλλει το χαμόγελό σου στον καθρέφτη

και η καρδιά μου πράσινο φουντώνει

δένδρο πάνω απ’ τη θάλασσα

 

κόκκοι  ασημένιας σκόνης αιωρούνται

μέσα στο φως του βλέμματός σου

στα ράφια τα βιβλία ξεχειλίζουν

λέξεις μικρές κι αστραφτερές

κλωστές για τα κιλίμια

όπου σφυρίζουν και κινούνται παιχνίδια μαγικά

με τις κουρτίνες κάτασπρα πανιά

οι χαραμάδες διαστέλλονται και ταξιδεύουν

 

όλβιος εκείνος

που ζωντανός έφτασε κάποτε

στο χνάρι που ’χε αφήσει το πρώτο βήμα του

και αξιώθηκε έκθαμβος ν’ ανακαλύψει

ποια μέσα του υπήρξε πάντοτε η πατρίδα

 

ΑΓΑΠΗ   ΘΑΝΑΤΟΣ

το διπλό άλφα της αγάπης

εμπεριέχεται στις συλλαβές του θανάτου

που δίνουν μιαν υπόσχεση αρχής

σε κάποιο ανεξιχνίαστο μέλλον

 

όταν λοιπόν τα πάντα ενοποιούνται

μήπως ταυτίζεται και η αγάπη με τον θάνατο;

 

καθώς στρέφεται η ύπαρξη στην πηγή της

όπως ο νους του ξενιτεμένου στην πατρίδα

μήπως οι λέξεις διαστέλλονται

και χάνουν το ιδιαίτερο νόημά τους

αγγίζοντας το μικρό δαχτυλάκι του θεού;

 

θάνατος είναι η μύτη μιας καρφίτσας

που σκάζει το παιδικό μπαλόνι της ζωής

και μέσα από το επιφανειακό σκότος

προσδίδει στην αγάπη μια ανυπέρβλητη λαμπρότητα

[από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994]

 

ΕΦΗΜΕΡΟΝ

(από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994)

πολιορκούμε τα κάστρα τ’ ουρανού

με τ’ ανυπεράσπιστα φτερά μας πεταλούδας

η άνοιξη θανάσιμα μας σαϊτεύει

μέσα απ’ τα μάτια των παιδιών

ενώ κάτω έχιδνες καραδοκούν

κι ένας χθόνιος θεός   σιωπηλός περιμένει την πτώση

 

ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

μνήμη της βροχής γεύση της τέφρας

ένας πυρακτωμένος άνεμος

σηκώνει ξερά φύλλα στον ουρανό

 

ποιος έκαψε το πλατάνι

ως την τελευταία στάλα

ποιος στράγγισε το νερό

απ’ τα γυμνά πόδια ποιος σέρνει

μακριά το πτώμα του δασοφύλακα

 

μνήμη της βροχής γεύση της τέφρας

ένας πυρακτωμένος άνεμος

σηκώνει νεκρά πουλιά στον ουρανό

 

ποιος έκαψε το σύννεφο

ως το τελευταίο κατάρτι

ποιος τουφέκισε τ’ αστέρια

απ’ τα ξύλινα μαλλιά ποιος σέρνει

μακριά το χλωμό πρόσωπό μας

 

μνήμη της βροχής γεύση της τέφρας

ένας μοναχικός διαβάτης στην πλαγιά

πέφτει, σηκώνεται

χαϊδεύει τα λερωμένα γένια

αγκαλιάζει το γυμνό τοπίο με υγρά μάτια

 

λαμπερά, ακτινοβόλα, εκθαμβωτικά

απορρίμματα καταυγάζουν τον ουρανό

 [από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994]

 

Η ΟΜΙΧΛΗ ΖΩΓΡΑΦΙΖΕΙ ΛΙΚΝΟ

(από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994)

από σκαρί μοναχικό κι απρόσιτο

λίκνο που ζωγραφίζει η ομίχλη

στην τελευταία ανάμεσα καμπύλη τ’ ουρανού

και τους ορίζοντες της θάλασσας

σαν κατρακύλι παιδικό

γλιστράει  στο πρωινό γαλάζιο το τραγούδι

 

και χάνει την ευκρίνεια των λέξεων

κερδίζει χρώμα και ηδύτητα

πάνω απ’ τον λόφο καντηλιάζεται

χορεύει με γυμνές πατούσες στις πευκοβελόνες

φτάνει με στήθια τρυφερά

και με φιλάει στα μάτια

 

βουβά και δίσεκτα

χρόνια μετά το πρώτο καλοκαίρι

όταν συγχέεται η ομίχλη με τη νύχτα

όπως το μακρινό ταξίδι με το θάνατος

μέσα απ’ το χώμα υπερβαίνοντας τη μνήμη

ξανθό με μάτια γαλανά

στο φως και πάλι ανθίζει το τραγούδι

 

μέσα απ’ το χώμα υπερβαίνοντας τη μνήμη

στο φως και πάλι το τραγούδι

 

ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΠΟΛΗ 1

αγιόκλημα και ψάθινες καρέκλες

για να τσιμπολογάνε τα παιδιά

απ’ τα χουνάκια με τα τυπωμένα φύλλα

κι από το καλοτάξιδο πανί της Αίγλης

σπόρια ονείρου

 

εκεί στο τέρμα της ανηφοριάς

ο ήλιος ν’ αμολάει απλόχερα τους ήχους

από τα κατρακύλια και τα ξύλινα πατίνια

στο καλντερίμι της  Αγνώστου Στρατιώτου

 

αριστερά και δεξιά πιο κάτω

ν’ απλώνεται η πλατεία ουρανός

με τα αρχαία λουτρά του Παραδείσου

και τ’ άσπρα σύννεφά της ν’ ανεμίζουν

σημαία στο καμπαναριό του Άι Δημήτρη

 

μέσα απ’ τη γη να ξεπροβάλλει

η ανθισμένη παναγία Χαλκέων

όλα στη θέση τους αμετακίνητα

όπως το χέρι του πατέρα

τους εφιάλτες στο σκοτάδι όταν έδιωχνε

 

η φλόγα απ’ το δαδί να λαμπαδιάζει

στο πρωινό δωμάτιο του χειμώνα

κάθε κατώφλι  μια ζεστή ποδιά

και ο βαρδάρης άγριος παγερός κι οικείος

ένας μεγάλος αδελφός, μια βεβαιότητα

 

διαρκώς ν’ αλλάζουν και να μένουν

όλα στη θέση τους αμετακίνητα

αμετακίνητη η Πλατεία Δικαστηρίων

απ’ όπου ξεκινούσε κι όπου τέλειωνε

η Εγνατία Οδός αυτού του κόσμου

 [από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΑ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994]

 

ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΠΟΛΗ 2

(από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994)

θίασος παιδικός της γειτονιάς

που ανέβαζε κατοχικά παιχνίδια

στο παλκοσένικο του δρόμου

ενώ ακατάπαυστα η βροχή χειροκροτούσε

στο τσίγκινο υπόστεγο του Μπεμπελέκου

 

οδός και πρόσβαση και χωματένιο αλώνι

ο μέγας άλλοτε Μητσαίων ποταμός

που πήγαζε στα όρη της Αμύντα

κι εξέβαλε στην ωκεάνια πλατεία

όπου χιλιάδες χρόνια πριν καταποντίστηκαν

αρχαίες αγορές κι αγάλματα

 

Πλατεία Δικαστηρίων ο κόσμος όλος

ενώ τα ποντοπόρα πλοία διασχίζουν

το άγριο κύμα της Αγνώστου Στρατιώτου

και ναυλοχούν στο βορινό λιμάνι Ολύμπου

 

διάσημα ονόματα ηθοποιοί και ναύτες

χλωμά παιδιά της στέρησης με ματωμένα πόδια

πεισματικά που αγκυροβόλησαν

σε κάποια ασπρόμαυρη φωτογραφία

και αξιώθηκαν  να μη γνωρίσουν

την καταισχύνη των μεγάλων

 

τα όνειρα που μείναν όνειρα

κι έτσι διατήρησαν το άρωμα του ονείρου

στα μαγεμένα στενοσόκακα της μνήμης

 

ΛΕΞΕΙΣ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΕΣ

τα χρόνια μου έζησα εξόριστος

ένας μισοσβησμένος στίχος

σ’ αρχαία μετόπη της γενέθλιας πόλης

 

μέσα στο κάθε κύτταρό μου

ήταν γραμμένη η προαιώνια ουτοπία

έτσι ακριβώς όπως την είχε ονομάσει

ο καθημερινός τριγύρω θάνατος

 

πάντα ταξίδευα

αφού ο βαρδάρης σου με γέννησε

και το άλφα της αγάπης σου

με σφράγισε πατρίδα

αφήνοντας ορθάνοιχτες τις πύλες μου

 

ποτέ το ψέμα δεν προσκύνησα

την ποίηση δεν εγκατέλειψα

τα κάστρα στο γαλάζιο όταν προσεύχονται

πέρα ως πέρα φωταγωγημένα

από τα μάτια των παιδιών

[από τη συλλογή του Τόλη Νικηφόρου ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΛΦΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 1994]

 

ΘΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΘΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΜΕ ΤΙΣ ΣΕΙΡΗΝΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ

(αμίλητοι θα ταξιδέψουμε η ζωή θα γλιστράει δίπλα αφήνοντας την ψευδαίσθηση της κίνησης):

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ (Θεσσαλονίκη 1938) συγκεντρώνει στον τόμο ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΔΕΟΥΣ μια επιλογή ποιημάτων του απ’ όλες τις μέχρι σήμερα ποιητικές συλλογές του. Πρόκειται, όπως εύστοχα σημειώνει στο επίμετρο του βιβλίου ο Πέτρος Γκολίτσης «για ένα βιβλίο με ποιήματα χρωμάτων και αφής που συνδυάζουν  τον μυστικισμό με τη γείωση – με το δικό του διακριτό και κατεκτημένο τρόπο - για ένα απόσταγμα που εκ των πραγμάτων συμβαίνει στη συγκεκριμένη περίοδο του βίου του, στα 84 του χρόνια, δηλαδή τώρα που οδεύει προς το πέρας μιας βιο-γραμμής και μιας ποιητικής διαδρομής. Θέτοντας και ενεργοποιώντας τις προτεραιότητες, ποιητικές και βιωματικές, που τον οδήγησαν στη συγκεκριμένη, εκτενή και επαρκή θα λέγαμε επιλογή. Η οποία ενώ στέκεται και λειτουργεί σαφώς αυτόνομα, συνάμα καλεί και προς το σύνολο των ποιημάτων του… Σε μια σύντομη αναδρομή, αξίζει να σημειωθεί, πως ο αρχικά «κοινωνικός» ποιητής Νικηφόρου, περνά σε μια υπαρξιακή – υποστασιακή ποίηση, για να καταλήξει  μέσα από τον «μυστικισμό» στο «τίποτα» που, ενώ μας γεννά, οριστικά και αμετάκλητα μας καταπίνει… Αν έπρεπε να συνοψίσουμε τη στάση του θα λέγαμε πως είναι κάποιος που αποφασίζει «το φως», χωρίς να αγνοεί το βάθος του πραγματικού. Έτσι αντιρροπιστικά, πρεσβεύει πως η φύση του κόσμου φαίνεται να είναι πιο κοντά στον αλληλοσπαραγμό και στην κίνηση των σαρκοβόρων, παρά σε μια αέρινη και φωτεινή πραγματικότητα. Η «ιδέα» αυτή του σαρκοβόρου διαπερνά και «διαποτίζει» το σύνολο του έργου του, λειτουργώντας τόσο στο μεταφυσικό και θρησκευτικό επίπεδο, όσο και στο «κρατικό-εξουσιαστικό». Ο Νικηφόρου ως υποβολέας-medium, με τα ποιήματα-«οράματά» του, μας καλεί να γνωρίσουμε τις αναλαμπές αυτού που όντως είδε…» Και ο Πέτρος Γκολίτσης, κλείνοντας τη σύντομη εισαγωγή συμπεραίνει: «Ο Τόλης Νικηφόρου, ως άλλος Αναγνωστάκης, σε μεταφυσικά αυτή τη φορά πλαίσια, θα μας πει (;): ΣΤΑ ΨΕΜΑΤΑ ΠΑΙΖΑΜΕ. Αποφαινόμενος επαναληπτικά και ρέποντας προς: «… το όχι φως», προτάσσει τον παρηγορητικό ρόλο της τέχνης»

Παρασκευή, 2 Σεπτεμβρίου 2022