Ω ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΕΣ ΡΗΤΟΡΙΚΕΣ ΑΓΩΝΙΕΣ

 (…που έξω από την ίδια τη γλώσσα δεν σημαίνετε τίποτε…)

Τίποτε δεν αλλάζει τον λόγο που ειπώθηκε,

τον λόγο που είναι εξίσου παρών στην εξιστόρηση και στην προφητεία,

στη γραφή που υποτίτλισε την ακίνητη εικόνα του χρόνου.

 

Τίποτε δεν ορίζει το σχήμα που δεν ορίστηκε,

το μάτι που εκθέτει την αρχή του στο φως,

τη μάταιη ορμή του μυαλού προς το αβλάστητο ύψος·

 

το ύψος που εκ του ύψους μόνο περιβάλλεται,

αφήνοντας δίχως σύνορα τις διαστάσεις,

τα σημεία όπου τέμνονται το εφικτό με το ανέφικτο·

 

τα σημεία εντός του γινομένου

και τα σημεία έξω από αυτό.

 

Μεταξύ των σημείων ο ασυμπλήρωτος κύκλος σας,

τα διανύσματα που δεν θα προστεθούν,

η απόσταση ανάμεσα στο συμβάν  και  στη μνήμη.

 

Μεταξύ των σημείων η κερδισμένη σας γνώση

και η γνώση που χάθηκε στα ενδεχόμενά της,

το αβαρές του αινίγματος στων εσόπτρων το κοίλο.

 

Προς τα πού οι εκβολές των λυγρών ποταμών 

και  οι κρωγμοί των γλάρων·

 

προς τα πού η κοιλάδα του Somme

με το ένα εκατομμύριο διακόσιες εξήντα πέντε χιλιάδες νεκρούς·

 

προς τα πού η ουρά του ερπετού

που φυλάει τα κοπάδια του,

 

αγρυπνώντας ανάμεσα σε δύο εποχές,

ανάμεσα στην εποχή του κοντά 

και  στην εποχή του απέραντου,

ενεδρεύοντας πίσω απ’ τους τύμβους εκείνων που έπεσαν

στην οθόνη του τελευταίου πολέμου.

 

Τέκνον τυφλού γέροντος,  τίνας χώρας αφίγμεθα;   (Σοφοκλής)

 

Προς τα πού ο τα πάντα ορών

στον χερσωμένο κήπο των κανόνων·

 

προς τα πού η νεβρή μοναξιά του πρωτόπλαστου φόβου·

 

προς τα πού οι χιτώνες που απόμειναν απ’ τη δημιουργία.

 [ πρώτο μέρος από  την τέταρτη ενότητα ,

που έδωσε το τίτλο στη συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου 

ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ, Μια πολεμική ιστορία, εκδόσεις Νεφέλη 2012]

 

 

ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ ΟΙ ΧΙΤΩΝΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΜΕΙΝΑΝ ΑΠ’ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

(…έπρεπε όμως πρώτα να εξωθήσετε την ακούσια τύψη πιο κοντά στις εσχατιές του ιερού…)

Πώς ήταν τότε οι σκιαγμένες φωνές το εννοήσαμε,

όταν μετρήσαμε την πράξη του κόσμου στον κανόνα

που καμία καινούρια αλήθεια δεν σας εμπόδιζε

να επιμένετε πως είναι αληθινός.

 

Σ’ αυτή την κλίμακα,

που φροντίζετε πάντοτε ν’ ακολουθεί  μια αντιστοιχία

προσιτή στο ανάλογό της,

επιλέγοντας το τοπίο μιας γλώσσας που υπάρχει ταυτόσημη

στη σωστή της σειρά,

χαλκεύοντας μεταμέλεια που ήθελαν όλοι ν’ ακούσουν·

 

έτσι μετέχετε,

έτσι μετέχουμε κοιτάζοντας τα ημερωμένα αντίγραφα

ενός άλλου καιρού,

λυτρωμένου απ’ τις επιταγές

κι απ’ τα δαιμόνια της άπτερης λύπης σας,

αθωωμένου απ’ τη φωτιά που χωνεύει τους στικτούς αριθμούς

μιας φιλεύσπλαχνης λύσης.

 

Έπρεπε όμως πρώτα να σπάσουν στην πέτρα

οι καθρέφτες της πιο μεγάλης ιδέας,

να ξεχαστεί στους ιστούς η απειλή των ανοιγμένων φτερών·

 

έπρεπε πρώτα να πάψει το βουητό των οστών,

αλλάζοντας  τ’ ορατό του ματιού με το αόρατο,

ενός νου που η τέχνη του υπνωτίζει την κρίση.

 

Όταν φανούν και πάλι τα είδωλα ανάμεσα στις κοινές σας προθέσεις,

ανάμεσα στα σύμβολα των φυσικών σας νόμων,

με τα χέρια υψωμένα σαν σκιές που στεγνώνουν στον άνεμο·

όταν φανούν οι δούλοι που έγιναν φύλακες των παλιών τους δεσμών,

 

θα βρεθείτε ξανά μια στιγμή πιο μπροστά απ’ την κίνηση

που επιστρέφει στους τρόπους της,

μια στιγμή πιο μπροστά απ’ τη δύναμη που συντρίβει τη μνήμη,

 

ολοκληρώνοντας την κατάληψη ενός ουρανού

που νικήθηκε απ’ τις στρατηγικές σας επενδύσεις,

ενός ορίζοντα κρεμασμένου στο ισοζύγιο της τελευταίας χρονιάς,

σαν σώμα νεκρού παγιδευμένο στ’ απροστάτευτα ύψη,

σαν ένα σώμα νεκρού στα κλαδιά

που παραείναι πυκνά για τούτο το φως,

καθώς τα κέρδη σας πρέπει ν’ αποδίδουν εκ νέου

κι όσοι αντιστέκονται πρέπει εκ νέου να χειραγωγηθούν.

 

Προς τα πού ο ιστός που υφαίνει ακούραστα ο κομπασμός της αράχνης·

 

προς τα πού ο αυλός που νικήθηκε απ’ τις χορδές μνησίκακων θεών·

 

προς τα πού ο βυθός που αναδεύει τ’ ασπόνδυλα

στις αυλές των πνιγμένων

[στίχοι από το δεύτερο  μέρος στο     ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ,

4^η ενότητα στη συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου  ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ,

Μια πολεμική ιστορία, εκδόσεις Νεφέλη 2012]

 

ΚΑΘΕΤΙ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΟ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΟ ΠΝΕΥΜΑ

(…τη συνθήκη μιας ρώμης που δονείται στον μύθο της…)

καθετί που υπάρχει φυλαγμένο στη δίνη,

στην εκφράσιμη ουσία μιας παρούσας στιγμής·

 

καθετί που ωριμάζει τον καρπό του εγγύς

στο περίβλημα μιας λογικής που αγκαλιάζει τον λόγο,

 

διεκδικώντας αυτά που δεν γίνονται μα ωστόσο υπάρχουν,

τους σκοπούς που δεν είναι σκοποί, 

αλλά μετρήσιμα μεγέθη της ανάγκης,

μοναδικά,  σαν την υπόσχεσή τους,

κλητικά, σαν τα στάσιμα μιας απροσκάλεστης μοίρας·

 

παρακάμπτοντας τ’ αναχώματα των ενδιάμεσων τάφρων,

την ορμή των χειμάρρων που διαβρώνουν τα φράγματα·

 

καθετί που αντηχεί στο κενό και στην πέτρα.

μάγευση εφήβου οπλισμένου με την κραυγή της ζωής:

 

άφησέ με να γίνω ο κρότος σου,

να είμαι αυτός που θα θέλει να είσαι

πριν απ’ το θάνατό σου ζωντανός·

 

άφησέ με όρκο φωτιάς στα υποπόδια των θρόνων,

στολίδι αίματος στο άχραντο σκοτάδι των ναών,

μια καταδίωξη ανάμεσα σ’ εκρήξεις των ημερών

που σχίζονται στις κόψεις των οδών·

 

άφησέ με στη γνώση του ζώου

που μηρύκασε το αλμυρό χορτάρι των ακτών.

 

Για μένα στήθηκε το ικρίωμα της φοβερής γιορτής

για μένα στήθηκε ο τροχός

κατάντικρυ σ’ αυτό το φως που αναστατώνει

την άφεγγη ομίχλη των σωμάτων·

 

για μένα αθροίζεται ο περίλυπος καιρός,

μονάδα χάους που προστίθεται στο χάος.

 

Άφησέ με ρομφαία εκμηδένισης,

χιτώνα τρίχινο στη σάρκα των ονείρων.

 

Προς τα πού  η σιωπή της συνένοχης άγνοιας

που τρομάζει απ’ τον ήλιο·

προς τα πού ο μακάβριος ρυθμός των τυμπάνων της στοίχισης·

 

προς τα πού η σιωπή που ανοίγει τα σκέλη του στην προσήλυτη τάξη.

 

Άφησέ με, σου λέω, στολή του εχθρού

σ’ αυτό το βεστιάριο του πολέμου,

[στίχοι από το τρίτο  μέρος στο   ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ,

4^η ενότητα στη συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου  ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ,

Μια πολεμική ιστορία, εκδόσεις Νεφέλη 2012]

 

Ο,ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΠΟΛΥ ΚΑΙΡΟ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

(…ήρθε η ώρα να δείξεις με πυγμή 

πως ο άνθρωπος μπροστά στο θείο δεν δειλιάζει…)

Μην τρέμεις μπροστά στη σκοτεινή σπηλιά,

που σε κατάρα μετατρέπει την κάθε φαντασία,

μα να περνάς, χωρίς να δίνεις σημασία,

από το στόμιο που ξερνά της κόλασης φωτιά  -

με διαύγεια το βήμα να τολμήσεις,

έστω και στο μηδέν αν τερματίσεις!..  (Γκαίτε, Φαουστ)

 

Θέλεις να μάθεις τη λύση του δράματος,  Φάουστ;

Να μάθεις για τα σφάγια που σαπίζουν στους βωμούς

παρατημένα απ’ τους θυσιαστές τους;

 

Θέλεις να μάθεις για την τύψη που χτυπήθηκε στη ρίζα της,

εκεί όπου βρίσκουνε τροφή τα υπόγεια άνθη,

θηλάζοντας νωχελικούς μαστούς;

 

Υπάρχει ένα ώμος που σηκώνει το κενό,

εκτίοντας για πάντα την ποινή της δύναμής του·

υπάρχει ένα σώμα που περνά μέσα απ’ τους τοίχους του

κι αφήνει πίσω του τον φυλαγμένο φόβο.

 

Θέλεις να μάθεις για τον φόβο που αρνήθηκες, Φάουστ;

Τον φόβο που μυείται στην αδράνεια και στην υποταγή,

στη σαστισμένη ενατένιση του πόνου,

που φτάνει ως τον πόνο των ματιών;

 

Τόση ζωή, τόση πολλή ζωή,  ώστε δεν είναι·

αγκιστρωμένη όλη σε ανέμους,

σαν ένα φύλλο χαρτιού που ανυψώνεται

ως τις ασυμφιλίωτες ακολουθίες των μύθων,

ως τον αβάσταχτο αντίλαλο ενός μακρινού εαυτού·

 

τόση ζωή, τόση πολλή ζωή στα είδωλά της·

τόση,  σαν μια άλλη ζωή  που χωράει αναλλοίωτη

σε ένα κάτοπτρο πιο αινιγματικό,

ή σε μια μήτρα που ανοίγει μέσα σε άλλη,

για να κυοφορήσει από το τίποτε το παν.

 

Πού έχεις το μυαλό σου Φάουστ;

Βρίσκεσαι ακόμη στη γραφή,

απέχοντας μια συλλαβή απ’ τον προορισμό σου.

 

Χτυπούν;  Εμπρός!..  Ποιος σε μιμείται πάλι;

Ποιος ντύθηκε τα ρούχα σου  και  το λευκό φτερό;

Και ποιος κουτσαίνοντας, με τέχνη μοχθηρή την τέχνη σου νοθεύει;

 

Άμοιρε Φάουστ!..

Το πνεύμα σου γελάστηκε στα δώρα των πνευμάτων·

το μάτι σου αγκυρώθηκε στο δανεισμένο φως·

κοίτα ψηλά,

πώς ξεπερνά το ανάπτυγμα της φλόγας  τη σχάρα

που ανεβάζει τους νεκρούς·

 

στρόβιλοι ζώνουν τον σηκό και ξεσκεπάζουν το ανέστιο

και κωμικό βασίλειο των σκιών.

 

Ό,τι συμβαίνει είναι μέρος του ίδιου ρόλου

σ’ ένα μελόδραμα που γράφεται διαρκώς.

 

Ό,τι συμβαίνει βρίσκεται πολύ καιρό μαζί μας!..

[ΦΑΟΥΣΤ, πρώτο μέρος  στη 5^η ενότητα

στη συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου  ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ,

Μια πολεμική ιστορία, εκδόσεις Νεφέλη 2012]

 

 

ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ Ο ΑΕΡΑΣ, ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ Η ΦΩΤΙΑ  ΟΥΤΕ Η ΧΑΡΗ ΤΟΥ ΑΣΥΓΝΩΣΤΟΥ…

(…για να οριστεί ξανά ο αφύλακτος κόσμος…)

δεν αρκεί ο παλιός οιωνός ούτε οι φθαρμένοι ρουνοί των ψιθύρων,

για ν’ αρθρώσουν ξανά τον απρόθετο λόγο.

 

Πού έχεις στρέψει το αίμα σου, Φάουστ;

 

Αυτές οι κορφές δεν θα υπάρξουν έξω απ’ τα τείχη τους,

δεν θα υπάρξουν έξω απ’ τον διάκοσμο του απόλυτού τους τρόπου.

Αυτά τα κύματα που ξεβράζουν τα λείψανα δεν θα υπάρξουν έξω απ’ το γέλιο  ή  το κλάμα του λυρισμού τους.

 

Άμοιρε Φάουστ!..

Όποιος κοιτάζεται ψηλά,  ψηλά θα δει την πτώση,

εκεί, που οι λάμψεις αντηχούν σαν τελεσμένες πράξεις,

εκεί, που ό,τι αναληφθεί θ’ αντιστραφεί στη  γλώσσα.

 

Άμοιρε Φάουστ!..

Απόσταση ανεκπλήρωτη  του εκπληρωμένου νου·

σε ποια  απ’ τις όχθες θα σταθείς,

σε ποια πλευρά του χάους·

 

[στο μεταξύ, βρέθηκε κάποιος τυφλός,

που μόλις κατέβηκε με τον ανελκυστήρα των φαντασμάτων,

Τακ, τακ,  Τακ,  τακ!..  στάθηκε πλάι μας:

«Ελάτε μαζί μου»,   μα είπε,

γνωρίζοντας πως ο μόνος τρόπος να μάθε κανείς τη δική του κατεύθυνση

είναι ο τρόπος της διαπέρασης των οραμάτων.

Σαν παιχνιδάκι βρήκε το δρόμο μας ανάμεσα στους κρατήρες.

«Εδώ περιμένετε»,    είπε,

«σε λίγα λεπτά θα φανεί απ’ αυτή τη μεριά το πορθμείο σας.

Προσοχή στο κενό». ]

[ΦΑΟΥΣΤ, δεύτερο μέρος   στη 5^η ενότητα

στη συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου  ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ,

Μια πολεμική ιστορία, εκδόσεις Νεφέλη 2012]

 

 

ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ, ΦΑΟΥΣΤ;

(…προς τα πού είναι η γνώση των κανόνων της θέασης; …)

Όλες οι αισθήσεις σου φωτίζονται στη γη    όλες σου οι φύσεις αγρυπνούν στα ινδάλματά τους.    Ποια παραπάνω αλήθεια σε απελπίζει;   Υπάρχει ένας κήπος  με περίτεχνες βραγιές,   με αλληγορίες δένδρων  και θαυμάτων,   απρόσιτος απ’ όλες τις μεριές,   μα ευπρόσιτος απ’ τη μεριά της λύπης.    Υπάρχει ένας τόπος που ωριμάζει με τον άνεμο·   έρχεται ο άνεμος σπρωγμένος απ’ τη στάχτη,   χώμα και στάχτη θαμπωμένα από το χνώτο της άφεσης,   από τις προσευχές που εξαντλούν το ουράνιο φάσμα·   χώμα  και  στάχτη,   σαν την ουσία της φάρσας του σύμπαντος,   σαν την αθόρυβη επανάληψη του αδάκρυτου θανάτου.     Μην κρύβεσαι πίσω απ’ το θάνατο, Φάουστ·   υπάρχει ο τόπος που ακόμη αντηχεί   τους επιδέξιους ελιγμούς των σκευοφόρων,   τη φλέβα στον λαιμό του σαλπιγκτή,   το σπάσιμο του σβέρκου στην αγχόνη·   σαν ένας τόπος πιο μακριά από το μέλλον  ή σαν συναισθηματική σειρήνα που καλεί   (για ένα φλιτζάνι ζεσταμένο καφέ με μπισκότα βουτύρου   στο καταφύγιο φως μιας λάμπας γκαζιού,   φλυαρώντας για ασήμαντα πράγματα,   παίζοντας τα ωροσκόπια στα δάχτυλα  και τους αστερισμούς… - Ώστε λοιπόν βρίσκουμε τόσα να κάνουμε,  οι λεπτοδείκτες συνεχίζουν να γυρνούν  και  παραμένουμε όσο πρέπει καθωσπρέπει…)    Ποια παρωδία στοιχειώνει το μέλλον σου,  Φάουστ;   Κάτι που μοιάζει με σκιά σκεπάζει τη σκιά σου  και  η γοτθική διαλεκτική παραείναι βολική   γα να ντυθείς το ρούχο σαν πέπλο ονειροπόλου.   [ - Από εδώ για τα  tableaux vivants, παρακαλώ]   Κάτι που μοιάζει με σκιά σκεπάζει τις σκιές μας!.. [ΦΑΟΥΣΤ, 5^η ενότητα  στη συλλογή του Σταύρου Ζαφειρίου ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ, Μια πολεμική ιστορία 2012]

Κυριακή, 23 Νοεμβρίου 2025